سمعک هوشمند چیست؟
در سالهای اخیر اصطلاح سمعک هوشمند بسیار مطرح شده است. این اصطلاح هم میتواند درست باشد و هم تا حدی نادرست:
- درست از این نظر که سمعکهای امروزی دارای ویژگیها و امکاناتی هستند که باعث میشود در محیطهای شنیداری مختلف پردازش متفاوتی انجام دهند.
- سمعک هوشمند میتواند اطلاعات استفاده کاربر، محیط شناساییشده و ولوم ترجیحی او را ذخیره و یادگیری کند.
- نادرست از این نظر که در واقع سمعک هوشمند همان سمعک دیجیتال کامل (Full Digital) است که چند قابلیت اضافی برای بهبود درک گفتار در محیطهای مختلف دارد.
سمعک هوشمند و سمعک دیجیتال
سمعک هوشمند در دسته سمعکهای دیجیتال قرار میگیرد و سه پارامتر اصلی تعیینکننده هوشمندی آن هستند:
- فیدبک منیجر (Feedback Manager)
- مدیریت نویز (Noise Management)
- دایرکشنالیتی (Directional Microphones)
این سه پارامتر پایه و اساس پردازش سمعک هوشمند را تشکیل میدهند. سایر امکانات مانند ذخیره اطلاعات، یادگیری سطح ولوم و برنامه ترجیحی صرفاً برای راحتی کاربر طراحی شده و بر پردازش اصلی صدا اثر مستقیم ندارند.
فیدبک منیجر چیست؟
فیدبک به برگشت صدای تقویتشده از گوش و دریافت مجدد آن توسط میکروفن سمعک گفته میشود. اگر صدای خروجی بلندگو دوباره به میکروفن برسد، صدای سوت تولید میشود که به آن فیدبک گفته میشود.
فیدبک منیجر مدار تخصصی مدیریت فیدبک در سمعک است. این سیستم:
- فیدبک را شناسایی و حذف میکند
- کیفیت صدا و وضوح گفتار را حفظ میکند
- بسته به برند و مدل، الگوریتمهای متفاوتی برای حذف فیدبک استفاده میشود
مدیریت نویز (Noise Management)
یکی از چالشهای اصلی شنیداری، صدای محیط یا نویز است. هرچقدر محیط پر سر و صدا باشد، درک گفتار سختتر خواهد بود. این موضوع حتی برای افراد با شنوایی طبیعی هم وجود دارد.
مدیریت نویز در سمعک هوشمند باعث میشود:
- صداهای مزاحم کاهش یا حذف شوند
- گفتار با شفافیت بیشتری دریافت شود
- پردازش سمعک در محیطهای مختلف بهینه گردد
ویژگی متمایز سمعک هوشمند، شناسایی الگوهای مختلف نویز و واکنش متناسب با آنها است. برای مثال محیطهایی مانند:
- فضای آرام
- ترافیک شهری
- رستوران
- مجالس و مهمانی
- موسیقی
براساس شرایط مختلف نویزی، سمعک به صورت خودکار پردازش صدا را تغییر میدهد تا وضوح و شفافیت گفتار حفظ شود.
دایرکشنالیتی (Directional Microphones)
بسیاری از سمعکهای فول دیجیتال از دو میکروفن برای دریافت صدا استفاده میکنند. این قابلیت به سمعک اجازه میدهد:
- صداها را جهتیابی کند
- تمرکز شنیداری را به سمت منبع گفتار معطوف کند
- در محیطهای پر نویز، وضوح گفتار را افزایش دهد
دایرکشنالیتی شامل حالتهای مختلف است:
- Fixed Directional: جهت ثابت برای محیط مشخص
- Adaptive Directional: تغییر جهت بر اساس موقعیت صدا
- Beamforming: تمرکز پیشرفته روی گفتار و کاهش نویز پسزمینه
مثالهای کاربردی سمعک هوشمند
- خانه یا محیط آرام: سمعک پردازش کم و طبیعی انجام میدهد تا گفتار واضح و بدون تغییر اضافی شنیده شود.
- محل کار و رستوران: با شناسایی نویز محیط، گفتار برجسته میشود و نویز مزاحم کاهش مییابد.
- محیط باز و خیابان شلوغ: پردازش لحظهای، تمرکز بر گفتار و کاهش نویز محیطی انجام میشود.
- موسیقی و سرگرمی: صداهای محیطی حفظ میشود تا تجربه شنیداری طبیعی باقی بماند.
مزایا و محدودیتهای سمعک هوشمند
مزایا:
✔ شنیدن طبیعیتر و واضحتر
✔ کاهش خستگی شنیداری
✔ تطبیق خودکار با محیطهای مختلف
✔ یادگیری رفتار و ولوم ترجیحی کاربر
✔ مناسب سبک زندگی فعال و اجتماعی
محدودیتها:
❌ نیاز به تنظیم دقیق توسط شنواییشناس
❌ هزینه بالاتر نسبت به سمعکهای پایه
❌ برای افراد بسیار حساس به لطافت صوتی، ممکن است کمی مصنوعی به نظر برسد
نقش شنواییشناس در سمعک هوشمند
هیچ سمعک هوشمندی بدون تنظیم تخصصی شنواییشناس نمیتواند عملکرد بهینه داشته باشد. شنواییشناس:
- پردازش صدا را بر اساس نیاز فرد تنظیم میکند
- برنامهها و ولومها را شخصیسازی میکند
- آموزش استفاده صحیح و نگهداری سمعک را ارائه میدهد
نتیجهگیری
سمعک هوشمند، نسل پیشرفته سمعک دیجیتال است که با بهرهگیری از:
- فیدبک منیجر
- مدیریت نویز
- دایرکشنالیتی
توانایی ارائه گفتار شفاف، شنیدن طبیعی و راحتی شنیداری در محیطهای مختلف را دارد. هرچه فناوری این سه بخش پیشرفتهتر باشد، رضایت کاربر و تجربه شنیداری بهتر خواهد بود.
قیمت سمعک نیز متناسب با میزان هوشمندی و کیفیت پردازش آن تعیین میشود.
برندهای مختلفی از سمعکهای هوشمند وجود دارند :
Phonak – Oticon –Signia–Widex-bernafon-Starkey-Unitron– و خیلی های دیگر
